Dzisiejszy kryzys energetyczny sprawia, że ​​wspieranie start-upów z obszarów czystej energii jest ważniejsze niż kiedykolwiek. Nowy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) analizuje różne podejścia rządowe do wspierania innowacji. Jeśli chodzi o rynek europejski to ważną rolę odgrywa tu powołana przez Unię Europejską InnoEnergy. Dzięki jej wsparciu znacznie skrócił się czas wdrażania w życie inicjatyw z zakresu energii odnawialnej czy e-mobilności.

Pomocna dłoń dla nowych firm zajmujących się czystą energią jest reakcją na obecny kryzys energetyczny, która wzmocni postęp w realizacji celów klimatycznych. Raport IEA na temat tego, jak rządy wspierają start-upy z obszaru czystej energii, zawiera aktualny przegląd różnych podejść stosowanych w krajach na całym świecie. Wiele rządów zabiega w różny sposób o to by stać się domem dla kolejnych firm typu Tesla, BYD lub Vestas.

Pomysły ze świata

Na całym świecie inwestorzy najchętniej zasilają pieniędzmi „małe firmy z wielkimi pomysłami”, których celem jest ulepszenie naszych systemów energetycznych i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Jak podaje IEA już w tym roku takie startupy jak: Addionics, Evage, H2Pro, Kula Bio i PassiveLogic, zebrały ponad 25 mln USD każdy, na rozwój swoich technologii. Co ważne pomysły na innowacje pochodzą z wielu różnych obszarów badawczych i krajów. Technologie energetyczne stają się coraz bardziej cyfrowe, elektroniczne, zorientowane na konsumenta i modułowe.

Jeśli chodzi o Europę to w 2009 r. Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT), powołał Wspólnotę Wiedzy i Innowacji (WWiI) InnoEnergy. Misją EIT InnoEnergy jest pomaganie firmom i innowatorom w przyspieszeniu transformacji energetycznej poprzez uczynienie energii bardziej przystępną, bezpieczną i zrównoważoną (do 25% kosztów funkcjonowania KIC InnoEnergy pokrywa dotacja z UE). Jej 26 udziałowców reprezentuje szereg podmiotów edukacyjnych, badawczych i biznesowych. Jest również finansowany z innych publicznych programów europejskich, a także posiada własne środki.

Highway – sojusz na rzecz baterii

W 2017 r. Komisja Europejska udzieliła InnoEnergy mandatu na kierowanie europejskim sojuszem na rzecz baterii. Za pomocą programu Highway wspierane są też inicjatywy na rzecz wzmacniania przemysłowych łańcuchów wartości, takie jak: European Solar Initiative i Green Hydrogen Acceleration Center.

Ponadto InnoEnergy wspiera i inwestuje w innowacyjne firmy spoza programu Highway, z których część jest już bardziej rozwinięta. Na przykład EIT InnoEnergy zainwestował od 2017 r. w Northvolt, szwedzką firmę dążącą do zwiększenia produkcji akumulatorów litowo-jonowych w Europie, która jest obecnie wyceniana na ponad 10 mld USD.

Każdy może aplikować

Start-upy mogą zgłaszać się do Highway w dowolnym momencie. EIT InnoEnergy we własnym zakresie szuka również odpowiednich innowacyjnych firm. W 2018 r. w odpowiedzi na rosnące zainteresowanie inwestorów i dobre wyniki start-upów związanych z produkcją akumulatorów, zaproszono kolejne firmy zajmujące się innowacjami dotyczącymi baterii do przechowywania energii elektrycznej.

EIT InnoEnergy ocenia kandydatów według kryteriów obejmujących jakość technologii, nowość, potencjał rynkowy, kompetencje zespołu, potencjał skalowania i potencjalny wpływ na emisje gazów cieplarnianych i koszty energii dla konsumentów. Innowatorzy mogą zgłosić się do Highway, zanim założą firmę.

Nie tylko z Europy, ale z filią

Wnioskodawcy, którzy mogą znajdować się w dowolnym miejscu na świecie, są wybierani ze względu na ich potencjalny przyszły wkład w cele energetyczne i gospodarcze UE. Aby jednak otrzymać środki wsparcia, które są finansowane z dotacji publicznej UE dla EIT InnoEnergy, start-upy spoza UE otrzymują pomoc w zakładaniu unijnych spółek zależnych. Na przykład Principle Power, początkowo amerykański deweloper technologii pływających wiatrów, otrzymał pomoc w założeniu portugalskiej filii. Odbiorcy wsparcia Highway otrzymują rozwadniającą inwestycję kapitałową (udział mniejszościowy) w zamian za wsparcie akceleracyjne. Charakter usług wsparcia, w tym kamienie milowe i cele, jest szczegółowo opisany w „mapie drogowej”, która jest ustalana po podpisaniu umowy między start-upem a EIT InnoEnergy.

Rynek bardzo urośnie

Jak pokazuje historia, dzisiejsze podwyższone ceny paliw kopalnych i obawy dotyczące bezpieczeństwa energetycznego mogą jeszcze bardziej wzmocnić priorytet, jaki rządy przywiązują do innowacji w zakresie czystej energii. Tak było po szokach naftowych na początku lat 70-tych. W latach 1974-1980 rządy państw członkowskich IEA ponad dwukrotnie zwiększyły swoje wydatki na badania i rozwój w dziedzinie niekopalnej energii publicznej. Od połowy lat 90. do początku 2010 r. zwiększyli je o ponad 70%, gdy ceny ropy ponownie wzrosły. W wielu przypadkach środki i programy wprowadzone przez rządy były kluczowe w osiągnięciu sukcesu w sektorze, który jest czasami określany jako „czysta technologia”, „technologia klimatyczna”.

Kluczowa rola rządów

Środki wsparcia są ważne głównie dlatego, że rządy dysponują szeregiem unikalnych zasobów, których potrzebują start-upy z branży energetycznej, aby odnieść sukces. Opierając się na kilkudziesięciu szczegółowych studiach przypadków krajowych analiza MAE podkreśla sposoby, w jakie rządy postanowiły wspierać startupy. Obejmuje to na przykład zapewnienie kontaktu z partnerami dostarczającymi kapitał i światowej klasy laboratoria, mentoring i partnerstwo tworzenie sieci kontaktów między użytkownikami oraz ukierunkowanie na konkretne technologie.

W nowym raporcie Międzynarodowa Agencja Energetyczna daje praktyczne wskazówki, w jaki sposób rządy mogą tworzyć dobrze prosperujące ekosystemy innowacji w dziedzinie energii, a także ich bardziej tradycyjną rolę w zapewnianiu bezpośredniego finansowania badań i rozwoju w dziedzinie energii oraz projektów demonstracyjnych na dużą skalę. Wszystkie te podejścia będą miały kluczowe znaczenie dla spełnienia dzisiejszych imperatywów dotyczących bezpieczeństwa energetycznego i klimatu, jednocześnie tworząc trwałą wartość pod względem działalności gospodarczej i zatrudnienia.

Źródło: na podstawie IEA