Grupa Lotos, w konsorcjum z Instytutem Energetyki oraz Akademią Górniczo-Hutniczą im. Stanisława Staszica w Krakowie, uruchomiła projekt wodorowy VETNI o wartości blisko 10 mln zł, który w 80 proc. sfinansowany będzie z środków NCBiR. Jego celem jest skonstruowanie pilotażowej instalacji (powstanie w Jaśle) w oparciu o elektrolizery stałotlenkowe (SOE). Projekt wpisuje się w założenia projektu „Polskiego porozumienia wodorowego”, które będzie stanowić kluczowy instrument wykonawczy „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.„
Elektrolizery stałotlenkowe
Celem projektu VETNI jest opracowanie wysoce efektywnej instalacji w oparciu o elektrolizery stałotlenkowe zasilane energią elektryczną z odnawialnych źródeł. Urządzenia te umożliwią wysokosprawną produkcję wodoru o wysokiej czystości. W ramach projektu przeprowadzone zostaną prace badawczo-rozwojowe zorientowane na opracowanie, budowę i badania w rzeczywistych warunkach eksploatacyjnych systemu z elektrolizerem zintegrowanym z procesem rafineryjnym, który dostarczać będzie parę procesową do produkcji wodoru. Parametry elektrolizera pozwolą na produkcję ok. 16 kg wodoru na dobę o czystości 99,999%, co umożliwi zatankowanie kilku samochodów zasilanych wodorem.
Projekt doskonale wpisuje się w założenia projektu „Polskiego porozumienia wodorowego”. Stanowi ono wyraz woli administracji publicznej, przedstawicieli przedsiębiorców i nauki oraz jednostek otoczenia biznesu podjęcia wspólnych działań na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce. Porozumienie będzie stanowić kluczowy instrument wykonawczy „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.„ określając listę długofalowych działań.
Rewolucyjne zmiany na paliwowym rynku
– Strategicznym wyzwaniem Grupy Lotos jest właściwe przygotowanie się do zbliżających się rewolucyjnych zmian na rynku paliwowym. Budowa silnej pozycji konkurencyjnej musi odbywać się poprzez wdrażanie unikalnych, innowacyjnych rozwiązań technologicznych, tworzonych we współpracy z najlepszymi partnerami, w co w pełni wpisuje się projekt VETNI – powiedziała Zofia Paryła, prezes zarządu Grupy Lotos.
Na lokalizację inwestycji wybrano Jasło. Przemawiają za tym m.in. uwarunkowania techniczne, w tym potwierdzona ze spółką Lotos Infrastruktura dostępność pary technologicznej o wymaganych dla elektrolizera parametrach. Producentem ważnych elementów elektrolizera będzie mieszczący się w Boguchwale k. Rzeszowa – Oddział Ceramiki CEREL – samodzielna jednostka rozwojowa Instytutu Energetyki.
– W ramach wspólnego przedsięwzięcia Grupy Lotos, Instytutu Energetyki i Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie chcemy osiągnąć dwa cele. Pierwszym jest opracowanie, budowa i weryfikacja w rzeczywistych warunkach pracy unikalnej instalacji ze stałotlenkowymi elektrolizerami, które są najbardziej sprawnymi urządzeniami do produkcji wodoru. Drugim celem jest realizacja postulatów Polskiej Strategii Wodorowej, w szczególności w zakresie dekarbonizacji procesów i zwiększania udziału niskoemisyjnych paliw w wielu gałęziach gospodarki – powiedział prof. Jakub Kupecki, kierownik Centrum Technologii Wodorowych Instytutu Energetyki.
Unikalny projekt
Projekt VETNI jest przedsięwzięciem unikalnym na skalę światową ze względu na głęboką integrację elektrolizerów SOE z istniejącym procesem, który będzie przystosowany do nadania mu nowej roli. Wykorzystanie obiektu rafineryjnego jako źródła pary w instalacji wytwarzania wodoru pozwala nie tylko na poprawę efektywności procesu, ale także na zagospodarowanie aktywów przemysłowych w nowych zastosowaniach, w tym dla potrzeb wytwarzania wodoru i paliw pochodnych. Perspektywicznie projekt VETNI wyznacza nowe kierunki modernizacji obiektów przemysłowych, obejmujące ich przystosowanie do nowych celów, które będą wynikały z sukcesywnego rozwoju gospodarki wodorowej.
– Rozwój nowoczesnych technologii energetycznych oraz paliowych był zawsze w centrum zainteresowania AGH w Krakowie. Efektywność użytkowania energii jest jedną z miar rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, natomiast dostępność energii i opanowanie nowych, niskoemisyjnych technologii warunkują dalszy zrównoważony rozwój. Realizacja projektu VETNI wspólnie z Grupą Lotos oraz Instytutem Energetyki to ambitne przedsięwzięcie, które doskonale wpisuje się w strategię działania naszej uczelni. Projekt charakteryzuje się wysokim stopniem innowacyjności oraz bazuje na polskich rozwiązaniach technologicznych i materiałowych. Długoczasowa stabilność pracy oraz wysoka efektywność działania elektrolizera zostaną zapewnione m.in. poprzez wykorzystanie nowej grupy opracowywanych w AGH materiałów do konstrukcji elektrody powietrznej, w których zminimalizowana zostanie zawartość toksycznego i drogiego kobaltu. Realizacja przedsięwzięcia będzie niewątpliwe ważnym krokiem na drodze transformacji energetycznej w kierunku wykorzystania źródeł niskoemisyjnych – podkreślił prof. Konrad Świerczek, prodziekan ds. współpracy i nauki Wydziału Energetyki i Paliw Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.
Z dużym dofinansowaniem
Koncepcja Grupy Lotos, Instytutu Energetyki oraz Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie została bardzo wysoko oceniona przez ekspertów Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR). Wniosek o dofinansowanie z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój otrzymał pozytywną decyzję. Łączny budżet projektu VETNI wynosi ponad 9,5 mln zł, z czego dofinansowanie dla konsorcjum wyniesie około 7,8 mln zł (czyli ponad 80%). Umowę z NCBiR w tym zakresie podpisano 7 września br.
– Realizacja projektów B+R jest obarczona dużym ryzykiem biznesowym, dlatego też zależy nam na korzystaniu z dostępnego dofinansowania zewnętrznego. Kluczową kwestią decydującą o powodzeniu prac badawczo-rozwojowych jest natomiast właściwy dobór partnerów. W przypadku projektu VETNI takimi partnerami są czołowe krajowe instytucje badawcze: Instytut Energetyki oraz AGH w Krakowie. Grupa LOTOS dostrzega bardzo duży potencjał związany ze współpracą z krajowymi jednostkami naukowymi. Taka kooperacja realizowana jest obecnie w wielu obszarach merytorycznych działalności Grupy Kapitałowej LOTOS – dodał Jarosław Wróbel, wiceprezes zarządu ds. inwestycji i innowacji Grupy Lotos.
– Nazwa projektu nie jest przypadkowa: VETNI w języku islandzkim oznacza wodór. Razem z dr. Markiem Skrzypkiewiczem, który pełni w projekcie rolę członka kluczowej kadry B+R, jesteśmy absolwentami Uniwersytetu Islandzkiego i Uniwersytetu w Akureyri. To właśnie na Islandii rozpoczęła się nasza działalność naukowa w obszarze technologii wodorowych pod opieką prof. Thorsteinna Ingi Sigfussona (1954-2019), którego pamięć chcemy tym projektem i jego nazwą symbolicznie uhonorować – dodał prof. Jakub Kupecki.
Źródło: na podstawie Lotos
